آبسه دندان چيست؟
آبسه دندان يعني تجمع عفونت و چرك در اثر يك عفونت باكتريايي، كه ممكن است درون دندان، در لثه، يا در استخوان نگهدارندهي دندان ايجاد شود. آبسه دنداني كه در ريشهي دندان ايجاد ميشود، آبسهي پرياپيكال و آبسهي موجود در كنارهي دندان را آبسهي پريودنتال يا جانبي ميگويند.
آبسه دندان چيست؟
آبسهي دندان معمولاً در اثر تجمع باكتري در پالپ نرم دندان و ايجاد عفونت باكتريايي به وجود ميآيد. اين باكتريها در پلاكها تجمع پيدا ميكنند، يا گاهي ناشي از بعضي غذاها هستند و در بزاق و دهان وجود دارند و به اين ترتيب، به دندانها ميچسبند و به لثهها هم آسيب ميرسانند.
اگر با استفاده نخ دندان و مسواك زدن مرتب و صحيح، اين پلاكها از روي دندان برداشته نشود، باكتريها ميتوانند وارد بافت نرم دندان و لثه شوند و نتيجهي اين نفوذ، ايجاد آبسه است.
آبسه اغلب اوقات، اما نه هميشه، دردناك است. در هر صورت در صورت بروز آبسه حتماً بايد به دندانپزشك مراجعه كنيد. نكتهي بسيار مهم اين است كه حتماً در صورت ايجاد آبسه هرچه سريعتر به پزشك مراجعه كنيد، چون آبسه خودبهخود از بين نميرود و در صورتي كه به آن رسيدگي نشود، ميتواند به بخشهاي ديگر بدن هم منتشر شود و باعث بيماري شما گردد.
نشانههاي آبسه دندان و لثه
نشانههاي آبسهي دندان يا لثه عبارتند از:
۱-يك درد ضرباندار شديد كه در ناحيهي لثه يا دندان بروز ميكند و ممكن است به طور ناگهاني شروع و به تدريج بدتر شود.
۲-دردي كه به طرف گوش، آرواره و گردن شما در همان سمت آبسه پخش شود.
۳-دردي كه هنگام استراحت بدتر ميشود و ميتواند خوابتان را مختل كند.
۴-قرمزي و تورم صورت
۵-وجود يك دندان حساس ، لكهدار و دندان لق.
۶-لثهي قرمز و متورم
۷-حساسيت به غذاها و نوشيدنيهاي سرد يا گرم
۸-تنفس بدبو يا مزهي ناخوشايند دهان.
۹-تب
۱۰-حساس ناخوشي و كسالت عمومي
۱۱-سخت باز كردن دهان
۱۲-مشكل در بلعيدن
۱۳-بيخوابي
وقتي عفونت منتشر شود، دچار تب بالا و ناخوشي و كسالت عمومي ميشويد. حتي در موارد شديد، ممكن است به سختي بتوانيد دهانتان را باز كنيد و در بلعيدن يا تنفس دچار مشكل شويد.
انواع آبسه دندان
سه نوع آبسه وجود دارد:
۱-آبسهي جينجيوال يا مربوط به لثه
اين آبسه فقط مربوط به خود لثه است و اصلاً دندان يا ليگامنت پريودنتال (بافت نرم بين دندان و استخوان آلوئولار فك) را تحت تاثير قرار نميدهد.
۲-آبسهي پريودنتال
اين آبسه از استخوانهاي حمايتكنندهي دندان شروع ميشود.
۳-آبسهي پرياپيكال
اين آبسه از بافت نرم دندان يعني پالپ يا مغز دندان شروع ميشود.
در صورت ايجاد آبسه دندان بايد چه كنيد؟
در مورد بعضي از آبسهها ممكن است نياز به جراحي باشد.
وقتي فردي متوجه نشانههاي مربوط به يكي از انواع آبسه شد بايد فوراً به دندانپزشك مراجعه كند چون يك دندانپزشك باتجربه به راحتي ميتواند نوع آبسه را تشخيص دهد.
افرادي كه مشكل تنفس و بلع دارند بايد مستقيم و فوراً به بخش اورژانس بيمارستان نزديك محل خود مراجعه كنند.
اگر نميتوانيد به سرعت به دندانپزشك مراجعه كنيد، حتماً نزد پزشك خانواده برويد.
پزشك نميتواند آبسه را درمان كند، اما ممكن است براي كنترل درد و مراقبتهاي خانگي به شما توصيههايي كند يا دارويي تجويز كند و همچنين احتمال دارد كه بتواند در صورت نياز، راه حل اورژانسي ارائه دهد.
روش تخليه آبسه دندان
آبسهها بايد باز شوند تا عفونت حاوي باكتري تخليه شود. براي اين كار از بيحسي موضعي استفاده ميشود.
تركاندن آبسهي پرياپيكال
براي برداشتن اين آبسه نياز به درمان كانال ريشه است، بدين ترتيب كه از يك متهي مخصوص دندانپزشكي براي ايجاد سوراخي در دندان مرده استفاده ميشود تا عفونت بتواند خارج شود. در اين مرحله بافتهاي آسيبديدهي پالپ دندان هم برداشته ميشوند و در آخر، براي اين كه باز هم عفونت ايجاد نشود، از يك مادهي پركننده در فضاي ايجاد شده استفاده ميشود.
تخليه آبسهي پريودنتال
اين آبسه بايد تخليه و بافت اطراف آن بايد تميز شود. بعد از آن، سطح ريشهي دندان هم بايد توسط يك روش پاكسازي و تميز كاري عميق لثه (scaling and planing) كاملاً تميز شود تا دندان التيام پيدا كند و از ايجاد عفونتهاي بيشتر پيشگيري شود.
جراحي آبسه دندان
ممكن است در مواردي كه فرد دچار آبسهي پرياپيكال و عفونت مكرر و عودكننده باشد، لازم باشد كه بافتهاي آسيبديده و مشكلدار را به وسيلهي روشهاي جراحي كه هر جراح دهاني ميتواند انجام دهد، برداريم.
در افرادي كه آبسهي پريودنتال و عفونت عودكننده دارند، احتمالاً به شكلدهي مجدد بافت لثه و برداشتن پاكت پريودنتال توسط جراحي نياز است.در صورتي كه عفونت حتي بعد از جراحي هم دوباره عود كند، دندان بايد كشيده شود.
آنتيبيوتيك براي آبسه دندان
آنتيبيوتيكهايي مانند آموكسيسيلين و مترونيدازول براي پيشگيري از گسترش عفونت تجويز ميشوند و گاهي همراه با مسكنها مصرف ميگردند. اما استفاده از آنتيبيوتيكها به هيچوجه جايگزين مراجعه به دندانپزشك و به تاخير انداختن درمان نيست.
در فاصلهي مراجعه به دندانپزشك، براي كنترل درد از مسكنها استفاده كنيد. مثلاً ايبوپروفن مسكني است كه براي كنترل درد آبسههاي دنداني ترجيح دارد، اما در صورتي كه به دليل مشكلات پزشكي قادر به مصرف آن نيستيد، از استامينوفن استفاده كنيد.
در ضمن به خاطر داشته باشيد كه مصرف آسپيرين براي كودكان زير ۱۶ سال به هيچ عنوان مجاز نيست. در صورتي كه مصرف مسكن به كنترل و كاهش درد شما كمك نكرد، ميتوانيد طبق دستور بروشور داروها استامينوفن و ايبوپروفن را با هم مصرف كنيد.اين روش براي بزرگسالان مجاز است اما در مورد كودكان زير شانزده سال، هرگز.
رعايت موارد زير هم ميتواند كمككننده باشد:
۱-پرهيز از نوشيدنيها و غذاهاي گرم و سرد.
۲-خوردن مواد خوراكي نرم با سمت ديگر دهان.
۳-استفاده از مسواك نرم و به طور موقت پرهيز از كشيدن نخ دندان اطراف محل آبسه.
۴-اين اقدامات تنها ميتواند به كاهش درد شما كمك كند، اما بايد حتماً به دندانپزشك مراجعه كنيد.
دكتر سمانه شيراني متخصص بيماري هاي دهان و دندان متخصص بيماري هاي سرطان دهان
برچسب: #آبسه-دندان، #آبسه-چيست، #تخليه-آبسه-دندان،
ادامه مطلب