پزشکی و سلامتی

افراد مختلف تعاریف گوناگونی از روماتیسم قلبی دارند. به طوری که شنیدن واژه روماتیسم به طور ناخودآگاه معادل مشکلات روماتیسمی در مفاصل و استخوانها برای افراد تفسیر می‌شود. اما این نوع روماتیسم مشکلی است که در دریچه‌های قلب ایجاد می‌شود. در هر سنی ممکن است فرد دچار روماتیسم قلب شود. به عبارتی این عارضه حتی ممکن است گریبان‌گیر کودکان شود.

روماتیسم قلبی چیست
روماتیسم قلبی بیماری است که در آن دریچه‌های قلب به طور دائم در اثر تب روماتیسمی آسیب دیده اند. آسیب دریچه قلب ممکن است اندکی پس از عفونت استرپتوکوکی درمان نشده یا تحت درمان، نظیر گلوی استرپ یا تب سرخچه شروع شود. در این شرایط پاسخ سیستم ایمنی باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شود، موضوعی که می‌تواند باعث آسیب ادامه دار دریچه قلب شود.

علت روماتیسم قلبی
بیماری روماتیسم قلبی در اثر تب روماتیسمی ایجاد می‌شود، تب روماتیسمی یک بیماری التهابی است که می‌تواند بسیاری از بافت‌های همبند، به ویژه در قلب، مفاصل، پوست یا مغز را تحت تأثیر قرار دهد. با گذشت زمان دریچه‌های قلب می‌توانند ملتهب شوند و دچار زخم شوند. موضوعی که می‌تواند منجر به نشتی یا تنگی دریچه قلب شود و عملکرد طبیعی قلب را دشوارتر کند. ایجاد این بیماری ممکن است سالها طول بکشد و می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.

تب روماتیسمی در هر سنی ممکن است اتفاق بیافتد، اما به طور معمول در کودکان و در سنین ۵ تا ۱۵ سال مشاهده می‌شود. این بیماری در کشورهای توسعه یافته نظیر ایالات متحده نادر است.

چه کسی در معرض بیماری روماتیسم قلبی است؟
عفونتهای استرپ بدون معالجه یا تحت درمان باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری روماتیسم قلب می‌شوند. کودکانی که به عفونت‌های استرپ مکرر گلو مبتلا می‌شوند، بیشترین خطر ابتلا به تب روماتیسمی و بیماری روماتیسم قلبی دارند.

علائم روماتیسم قلب
وقوع به موقع عفونت تازه استرپ یا تب روماتیسمی برای تشخیص بیماری روماتیسم قلبی مهم است. علائم تب روماتیسمی در افراد مختلف متفاوت است و به طور معمول ۱ تا ۶ هفته پس از یک دوره گلوی استرپ شروع می‌شود. در بعضی موارد، عفونت ممکن است خیلی خفیف باشد و بدین ترتیب قابل تشخیص نباشد، یا ممکن است تا زمانی که فرد به پزشک مراجعه کند، از بین برود.

اینها رایج ترین علائم تب روماتیسمی است:

تب؛
مفاصل متورم، حساس، قرمز و بسیار دردناک (بخصوص زانوها و مچ پا)؛
بروز ندول‌ها (توده‌های زیر پوست)؛
جوش‌های قرمز، بزرگ، شبکه ای معمولاً روی قفسه سینه، پشت و شکم؛
تنگی نفس و ناراحتی در قفسه سینه؛
حرکات کنترل نشده در بازوها، پاها یا عضلات صورت؛
ضعف.
علائم بیماری روماتیسم قلبی به میزان آسیب دریچه بستگی دارند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تنگی نفس (مخصوصاً با فعالیت یا هنگام خوابیدن)؛
درد قفسه سینه؛
ورم.
تشخیص بیماری روماتیسم قلب

مبتلایان به بیماری روماتیسم قلبی یا به تازگی دچار عفونت استرپ بوده اند یا به آن مبتلا هستند. کشت باکتری‌های گلو یا آزمایش خون می‌تواند برای بررسی عفونت استفاده شوند.

بیمارانی که این مشکل را دارند ممکن است در طول معاینه روتین جسمی دچار لرزش یا سایش باشند و پزشک بتواند این علائم را از طریق گوشی خود بشنود. لرزش به واسطه نشت خون در اطراف دریچه آسیب دیده ایجاد می‌شود. سایش هنگامی ایجاد می‌شود که بافت‌های ملتهب قلب در برابر یکدیگر جابجا یا مالیده شوند.

در کنار تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، آزمایشاتی که برای تشخیص بیماری روماتیسم قلبی استفاده می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

اکوکاردیوگرام (اکو). این آزمایش از امواج صوتی برای بررسی محفظه‌ها و دریچه‌های قلب استفاده می‌کند.
الکتروکاردیوگرام (ECG). این آزمایش، قدرت و زمان فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. این آزمایش ریتم غیر طبیعی (آریتمی یا دیس ریتمی) را نشان می‌دهد و بعضی اوقات می‌تواند آسیب عضلات قلب را تشخیص دهد.
اشعه X قفسه سینه. اشعه ایکس می‌تواند برای بررسی ریه‌های شما به کار برده شود و میزان بزرگی یا کوچکی قلب را مشخص نماید.
MRI قلبی. این یک آزمایش تصویربرداری است که به عکس برداری دقیق از قلب می‌پردازد. این روش ممکن است برای بررسی دقیق تر دریچه‌های قلب و ماهیچه‌های قلب مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش خون. انواع مختلف آزمایش خون می‌توانند برای جستجوی عفونت و التهاب انجام شوند.
درمان روماتیسم قلبی
درمان تا حدود زیادی بستگی به میزان آسیب به دریچه‌های قلب دارد. در موارد شدید، درمان ممکن است شامل جراحی برای تعویض یا ترمیم دریچه آسیب دیده از جمله جراحی دریچه میترال باشد.

بهترین روش درمانی، پیشگیری از وقوع تب روماتیسمی است. معمولاً آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند عفونت‌های استرپ را درمان کرده و مانع از گسترش تب روماتیسمی شوند. داروهای ضد التهاب ممکن است برای کاهش التهاب و کاهش خطر آسیب قلبی استفاده شوند. برای مدیریت نارسایی قلبی نیز ممکن است داروهای دیگری لازم باشند.

در اغلب موارد برای درمان افرادی که تب روماتیسمی داشته اند، برای جلوگیری از عفونتهای مکرر و کاهش خطر آسیب بیشتر به قلب، آنتی بیوتیک روزانه یا ماهانه و یا حتی برای کل زندگی تجویز می‌شود. برای کاهش التهاب نیز، آسپیرین، استروئیدها یا داروهای غیر استروئیدی ممکن است تجویز شوند.

عوارض بیماری روماتیسم قلبی چیست؟
برخی از عوارض بیماری روماتیسم قلبی عبارتند از:

نارسایی قلبی. این مشکل می‌تواند به دلیل تنگی شدید یا نشتی زیاد از دریچه قلب رخ دهد.
اندوکاردیت باکتریایی. این یک عفونت از پوشش داخلی قلب است و ممکن است هنگامی رخ دهد که تب روماتیسمی به دریچه‌های قلب آسیب رسانده باشد.
مشکلات بارداری و زایمان به دلیل آسیب قلبی. زنان مبتلا به بیماری روماتیسم قلبی قبل از بارداری باید در مورد وضعیت خود با پزشک صحبت کنند.
شکست دریچه قلب. این یک موقعیت اورژانس پزشکی است که در زمان وقوع، باید برای جایگزینی یا ترمیم دریچه قلب از طریق جراحی اقدام شود.
پیشگیری از روماتیسم قلب
با پیشگیری از عفونت‌های استرپ یا درمان به موقع آنها با کمک آنتی بیوتیک‌ها، می‌توان از بیماری روماتیسم قلبی جلوگیری کرد. مهم است که آنتی بیوتیک‌ها را طبق تجویز مصرف و آنها را طبق دستورالعمل استفاده کنید، حتی اگر بعد از چند روز احساس کنید علائم بیماری کاهش پیدا کرده است.

چه زمانی باید پزشک خود یا مراکز درمانی تماس بگیرم؟
اگر علائم شما بدتر شد یا علائم جدیدی داشتید، با متخصص قلب تماس بگیرید. دکتر سپیده پزشکی، از جمله بهترین متخصص قلب و عروق در شمال تهران است.

منبع:

https://drsepidehpezeshki.com

دکتر سپیده پزشکی

 متخصص قلب و عروق
فلوشیپ بیماریهای مادرزادی قلب بالغین(FACHD) فلوشیپ (CMRI)از سوئیس عضو انجمن قلب و عروق آمریکا