پزشکی و سلامتی

BMI : معياري است كه قد و وزن هر دو را لحاظ مي كنند و مي تواند اطلاعات خوبي در مورد ميزان چربي بدن شما بدهد.

بر اساس BMI ريسك وجود عوارض چاقي در فرد سنجيده مي شود.

نحوه محاسبه BMI : وزن (بر اساس كيلوگرم) تقسيم بر قد (بر اساس متر) به توان ۲ يا به عبارتي BMI برابر است  با  ۲[قد (m)] / [وزن (kg)]

مثال : فردي با وزن ۹۰ كيلوگرم و قد ۱۶۵ سانتي متر : ۳۳= ۲(۱٫۶۵) / ۹۰

به طور كلي BMI در محدوده ي ۲۰-۲۴٫۹ در بزرگسالان ايده آل مي باشد.

BMI در محدوده ي ۲۵-۳۰ اضافه وزن در نظر گرفته مي شود.

BMI بيش از ۳۰ چاق و BMI بيش از ۴۰ خيلي چاق در نظر گرفته مي شود.

علل بروز چاقي چيست؟
چاقي يك بيماري پيچيده بوده و متخصصين به طور دقيق نمي دانند كه بدن چگونه وزن و ميزان چربي را تنظيم مي كند وليكن چيزي كه كاملاً مشخص است، اين است كه دريافت كالري بيش از ميزاني كه فرد در طي روز جهت توليد انرژي مصرف مي كند منجر به افزايش وزن مي شود. وليكن ريسك فكتورهايي كه منجر به چاقي مي شوند، پيچيده بوده و معمولاً مجموعه و تركيبي از ژنتيك، متابوليسم، سبك زندگي و فاكتورهاي اقتصادي اجتماعي و علل روانشناختي مي باشد. هم چنين برخي از بيماري هاي غدد درون ريز و برخي از داروها نيز مي توانند منجر به افزايش وزن شوند.

ژنتيك
مطالعات نشان مي دهند كه احتمال بروز چاقي از طريق ژن در خانواده انتقال مي يابد و ژن هاي زيادي كشف شده اند كه با چاقي در ارتباط مي باشند.

براي مثال ژن ها مي توانند تعيين كنند كه فرد چربي را در كدام قسمت خود ذخيره مي كند. بيشتر محققين بر اين باورند كه به غير از ژنتيك، عوامل ديگري نيز در شيوع بالاي چاقي دخيل مي باشند.

عوامل متابوليك
اين كه بدن شما انرژي را چگونه مصرف مي كند، مي تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. سوخت و ساز بدن و هورمون ها در افراد مختلف متفاوت بوده و اين فاكتورها نقش اساسي در ميزان افزايش وزن خواهند داشت.

براي مثال مي توان به هورمون گرلين كه به هورمون گرسنگي معروف است، اشاره كرد. اين هورمون ميزان اشتها را تنظيم مي كند و ترشح اين هورمون مي تواند منجر به احساس گرسنگي شود.

مثال ديگري براي نقش عوامل هورموني در چاقي مي توان به سندرم تخمدان پلي كيستيك (Pغير مجاز مي باشد) اشاره نمود.

زنان مبتلا به اين بيماري سطح بالاتري از هورمون هاي خاصي را دارا مي باشند، لذا در معرض خطر بالاتري براي چاقي مي باشند.

فاكتورهاي اقتصادي – اجتماعي
ميزان در آمد شما مي تواند در بروز چاقي تأثير گذار باشد. در جوامع پيشرفته زناني كه درآمد پايين تري دارند و در طبقه اجتماعي پايين تري قرار دارند در معرض خطر بيشتري براي چاقي هستند و در جوامع پيشرفت نكرده زنان با در آمد بالاتر، بيشتر در معرض چاقي مي باشند.

شيوه زندگي
خوردن مقادير زياد مواد غذايي و نداشتن ورزش هر دو در بروز چاقي مؤثر مي باشند. اگر مقادير زيادي از كالري دريافتي شما از غذاهاي ناسالم يا غذاهايي كه حاوي مقادير زيادي شكر يا چربي هستند، مي باشد. به احتمال زياد دچار افزايش وزن خواهيد شد. اگر فعاليت فيزيكي مناسب و برنامه ورزشي مرتب در زندگي روزمره خود نداشته باشيد، از دست دادن وزن و يا حتي حفظ وزن فعلي مي تواند بسيار دشوار باشد. هر فرد در هر زمان مي تواند با تغيير سبك زندگي و پيروي از رژيم هاي غذايي سالم تر و افزايش فعاليت فيزيكي، قدم بزرگي در جهت كاهش وزن خود بردارد.

داروها
برخي از داروها مثل كورتون، داروهاي ضد افسردگي و برخي از داروهاي ضد تشنج مي توانند منجر به افزايش وزن شود.

عوامل عاطفي
پرخوري احساسي، غذا خوردن هنگامي كه احساس ناراحتي يا بي حوصلگي مي كنيد، مي تواند منجر به افزايش وزن شود. افرادي كه خواب كافي ندارند، نيز در معرض خطر چاقي هستند. افرادي كه شب ها كمتر از ۵ ساعت مي خوابند، در مقايسه با افرادي كه ۷ الي ۸ ساعت خواب شبانه دارند بيشتر در معرض خطر چاقي هستند.

دكتر مرعشي زاده متخصص قلب در تهران