پزشکی و سلامتی

BMI : معیاری است که قد و وزن هر دو را لحاظ می کنند و می تواند اطلاعات خوبی در مورد میزان چربی بدن شما بدهد.

بر اساس BMI ریسک وجود عوارض چاقی در فرد سنجیده می شود.

نحوه محاسبه BMI : وزن (بر اساس کیلوگرم) تقسیم بر قد (بر اساس متر) به توان ۲ یا به عبارتی BMI برابر است  با  ۲[قد (m)] / [وزن (kg)]

مثال : فردی با وزن ۹۰ کیلوگرم و قد ۱۶۵ سانتی متر : ۳۳= ۲(۱٫۶۵) / ۹۰

به طور کلی BMI در محدوده ی ۲۰-۲۴٫۹ در بزرگسالان ایده آل می باشد.

BMI در محدوده ی ۲۵-۳۰ اضافه وزن در نظر گرفته می شود.

BMI بیش از ۳۰ چاق و BMI بیش از ۴۰ خیلی چاق در نظر گرفته می شود.

علل بروز چاقی چیست؟
چاقی یک بیماری پیچیده بوده و متخصصین به طور دقیق نمی دانند که بدن چگونه وزن و میزان چربی را تنظیم می کند ولیکن چیزی که کاملاً مشخص است، این است که دریافت کالری بیش از میزانی که فرد در طی روز جهت تولید انرژی مصرف می کند منجر به افزایش وزن می شود. ولیکن ریسک فکتورهایی که منجر به چاقی می شوند، پیچیده بوده و معمولاً مجموعه و ترکیبی از ژنتیک، متابولیسم، سبک زندگی و فاکتورهای اقتصادی اجتماعی و علل روانشناختی می باشد. هم چنین برخی از بیماری های غدد درون ریز و برخی از داروها نیز می توانند منجر به افزایش وزن شوند.

ژنتیک
مطالعات نشان می دهند که احتمال بروز چاقی از طریق ژن در خانواده انتقال می یابد و ژن های زیادی کشف شده اند که با چاقی در ارتباط می باشند.

برای مثال ژن ها می توانند تعیین کنند که فرد چربی را در کدام قسمت خود ذخیره می کند. بیشتر محققین بر این باورند که به غیر از ژنتیک، عوامل دیگری نیز در شیوع بالای چاقی دخیل می باشند.

عوامل متابولیک
این که بدن شما انرژی را چگونه مصرف می کند، می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. سوخت و ساز بدن و هورمون ها در افراد مختلف متفاوت بوده و این فاکتورها نقش اساسی در میزان افزایش وزن خواهند داشت.

برای مثال می توان به هورمون گرلین که به هورمون گرسنگی معروف است، اشاره کرد. این هورمون میزان اشتها را تنظیم می کند و ترشح این هورمون می تواند منجر به احساس گرسنگی شود.

مثال دیگری برای نقش عوامل هورمونی در چاقی می توان به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Pغیر مجاز می باشد) اشاره نمود.

زنان مبتلا به این بیماری سطح بالاتری از هورمون های خاصی را دارا می باشند، لذا در معرض خطر بالاتری برای چاقی می باشند.

فاکتورهای اقتصادی – اجتماعی
میزان در آمد شما می تواند در بروز چاقی تأثیر گذار باشد. در جوامع پیشرفته زنانی که درآمد پایین تری دارند و در طبقه اجتماعی پایین تری قرار دارند در معرض خطر بیشتری برای چاقی هستند و در جوامع پیشرفت نکرده زنان با در آمد بالاتر، بیشتر در معرض چاقی می باشند.

شیوه زندگی
خوردن مقادیر زیاد مواد غذایی و نداشتن ورزش هر دو در بروز چاقی مؤثر می باشند. اگر مقادیر زیادی از کالری دریافتی شما از غذاهای ناسالم یا غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی شکر یا چربی هستند، می باشد. به احتمال زیاد دچار افزایش وزن خواهید شد. اگر فعالیت فیزیکی مناسب و برنامه ورزشی مرتب در زندگی روزمره خود نداشته باشید، از دست دادن وزن و یا حتی حفظ وزن فعلی می تواند بسیار دشوار باشد. هر فرد در هر زمان می تواند با تغییر سبک زندگی و پیروی از رژیم های غذایی سالم تر و افزایش فعالیت فیزیکی، قدم بزرگی در جهت کاهش وزن خود بردارد.

داروها
برخی از داروها مثل کورتون، داروهای ضد افسردگی و برخی از داروهای ضد تشنج می توانند منجر به افزایش وزن شود.

عوامل عاطفی
پرخوری احساسی، غذا خوردن هنگامی که احساس ناراحتی یا بی حوصلگی می کنید، می تواند منجر به افزایش وزن شود. افرادی که خواب کافی ندارند، نیز در معرض خطر چاقی هستند. افرادی که شب ها کمتر از ۵ ساعت می خوابند، در مقایسه با افرادی که ۷ الی ۸ ساعت خواب شبانه دارند بیشتر در معرض خطر چاقی هستند.

دکتر مرعشی زاده متخصص قلب در تهران