پزشکی و سلامتی

تنگی نفس در بارداری

همان طور که خانم باردار وارد ماه های بعدی می شود، ممکن است بعد از انجام کارهای معمولی روزانه دچار تنگی نفس شود. مثلاً بعد از بالا رفتن از پله ها. باتوجه به مطالعه ای که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت؛ تخمین زده شد که ۶۰ تا ۷۰ درصد خانم های باردار در طول بارداری شان دچار تنگی نفس می شوند.

پزشکان اغلب علت تنگی نفس را بزرگ شدن رحم و فشار به شش ها می دانند که درنتیجه آن نفس کشیدن مشکل می شود.

عوامل ایجاد تنگی نفس

با اینکه تنگی نفس یکی از نشانه های رایج بارداری است، ولی برای یک پزشک همیشه کار آسانی نیست که سریع سراغ یک علت خاص برود. به نظر می رسد تنگی نفس در دوران بارداری علت های بسیار متفاوتی داشته باشد؛ از رشد رحم گرفته تا تغییر در رفتار قلب. بعضی از زن ها ممکن است خیلی سریع متوجه تغییر در تنفسشان شوند، در حالی که بقیه در سه ماهه دوم یا سوم  متوجه تغییرات می شوند.

سه ماهه اول

تنگی نفس در ماه های اول بارداری، به نظر می رسد جنین در این دوران آن قدری بزرگ نیست که باعث تغییرات در تنفس خانم باردار شود. دیافراگم در طول  سه ماهه اول بارداری چیزی حدود ۴ سانتی متر بالا می آید؛ دیافراگم، بافتی نوارمانند و ماهیچه ای است که قلب و شش ها را از قسمت شکم جدا می کند.

حرکت دیافراگم کمک می کند که شش ها از هوا پر شوند. در حالی که بعضی از زنان ممکن است متوجه نشوند که وقتی می خواهند نفس عمیق بکشند، برایشان مشکل پیش می آید، برخی دیگر از زنان هستند که متوجه می شوند دیگر مثل قبل نمی توانند نفس های عمیق و راحت بکشند. غیر از تغییر در دیافراگم، بیشتر اوقات سریع تر شدن تنفس زنان باردار به دلیل افزایش هورمون پروژسترون هم اتفاق می افتد.

هورمون پروژسترون نقشی اساسی در رشد جنین دارد و البته هورمونی است که محرک تنفسی هم هست؛ به این معنی که باعث می شود نفس های فرد تندتر شوند. میزان پروژسترون در طول دوران بارداری افزایش پیدا می کند.

در حالی که تندتر نفس کشیدن، به طور قطعی باعث تنگی نفس نمی شود، خانم هایی هم هستند که ممکن است متوجه تغییر در الگوی تنفسشان شوند.

سه ماهه دوم

احتمال می رود خانم باردار در سه ماهه دوم، دچار تنگی نفس حاد تر شود. به طور معمولی جنین درحال رشد در سه ماهه دوم بیشتر از قبل باعث ایجاد تنگی نفس می شود. البته به وجود آمدن برخی تغییرت در ساختار قلب هم در تنگی نفس بی تأثیر نیست.

مقدار خون در بدن یک خانم به طور قابل ملاحظه ای در طول بارداری افزایش پیدا می کند. قلب هم مجبور است سخت تر کار کند تا این خون را به سرتاسر بدن و به جفت برساند. این حجم کار بالا می تواند به خانم باردار حس تنگی نفس بدهد.

سه ماهه سوم

در طول سه ماهه سوم کاملاً  بسته به این که سر بچه درحال رشد کجا قرار گرفته باشد، ممکن است تنفس راحت تر یا سخت تر از قبل شود.

قبل از این که بچه بچرخد و سرش دورتر شود و رو به لگن برود، این طور حس می شود که انگار سر بچه زیر دنده ها قرار دارد و درحال فشار دادن دیافراگم است که این باعث سخت شدن تنفس می شود.

با توجه به تحقیق های مرکز ملی سلامت زنان، این نوع از نفس تنگی معمولاً بین هفته های ۳۱ تا ۳۴ اتفاق می افتد.

عوامل دیگر در تنگی نفس

اگر خانم بارداری دچار تنگی نفس حاد شود، باید به دکتر مراجعه کند.

با این که احتمال می رود تغییرات بارداری باعث ایجاد بعضی از نفس تنگی ها شود، ولی  این نیز ممکن است که بیماری و یا مشکل دیگری باعث این اتفاق شده باشد.

نارسایی قلبی

نارسایی قلبی نوعی از نارسایی محسوب می شود که ممکن است در طول دوران بارداری و یا بلافاصله بعد از زایمان پیش بیاید. از علایم آن می توان به ورم مچ پا، فشار خون پایین، خستگی و تنگی نفس اشاره کرد. بسیاری از زنان در ابتدا علایم را عادی دانسته و آن را به بارداری نسبت می دهند، ولی این مشکل ممکن است سلامت زن را به خطر بیاندازد و در اغلب مواقع باید درمان شود.

چه موقع باید به پزشکم مراجعه کنم؟

در طول دوران بارداری شما مرتب به دکترتان مراجعه می کنید. با نزدیک شدن به زمان زایمان مراجعه ها هفتگی می شوند. ولی اگر متوجه شدید که مرتب دچار تنگی نفس می شوید و تنگی نفستان طولانی مدت و شدید می شود، با پزشک خود تماس بگیرید.

در زیر علایمی آمده است که نشان می دهد چه موقع باید {و بهتر است} اورژانس را خبر کنید؛ علایمی مثل تپش قلب به همراه مشکلات زیر:

مشکل تنفسی

درد قفسه سینه

سرفه خونی

نبض نامنظم

ضربان تند قلب

تنگی نفس حاد و معمولی

دکتر آرزو خسروی

 متخصص قلب و عروق و فوق تخصص اکوکاردیوگرافی