پزشکی و سلامتی

هيدروسفالي چگونه تشخيص داده مي شود؟

وقتي كه نوع خاصي از مشكل هيدروسفالي توسط يك پزشك متخصص تشخيص داده شد و يا وي احتمال وجود آن را ارائه كرد، معمولا ممكن است يك يا دو آزمايش خاص براي تاييد نهايي و تشخيص به بيمار پيشنهاد شوند تا به كمك آن ها بتوان تشخيص داده كه آيا بيمار كانديداي خوبي براي استفاده از شنت مغزي (Shunt Treatment) هست يا خير.

بسيار مهم است كه در اين مرحله حتما يك متخصص اعصاب و يا نورولوژيست بخشي از تيم درماني باشد.

دخيل بودن اين افراد در پروسه درماني نه تنها به تفسير كردن نتايج آزمايش ها و تشخيص نياز درمان شنت براي بيماران كمك مي كند؛ بلكه در زمينه بحث پيرامون عمل جراحي اصلي، درمان ادامه دار مشكل پس از جراحي و همچنين بحث پيرامون انتظارات و ريسك هاي جراحي نيز بسيار مهم است.

آزمايش هاي كلينيكي شامل يك مصاحبه و همچنين آزمايش هاي تصويري مغز فيزيكي يا عصبي مي شود تا به كمك آن ها بتوان حفره هاي بزرگ شده درون مغز را تشخيص داد.

آزمايش ام آر آي

آزمايش سي تي اسكن

آزمايش هاي سي اس اف براي تشخيص واكنش بدن فرد به درمان مخصوص شانت و همچنين مشخص شدن ميزان فشار شانت:

ضرب كمكي براي كمر – حجم بالا

نشتي خارجي كمر

اندازه گيري ميزان پايداري جريان سي اس اف

 چه گزينه هاي براي  درمان بيماري هيدروسفالي در دسترس هستند؟

تنها راه درماني در دسترس براي مشكل هيدروسفالي، عمل جراحي ايمپلانت يك شنت است.

شنت مغزي دستگاهي است كه مايع نخاع يا همان سي اس اف را از درون مغز به سمت ناحيه ديگري از بدن كه امكان جذب آن وجود دارد هدايت مي كند. اكثر سيستم هاي شانت شامل سه بخش اصلي هستند:

يك كاتتر جمع كننده كه در بين حفره هاي درون مغز قرار مي گيرد.

يك مكانيزم مبتني بر دريچه جهت كنترل ميزان جريان مايع سي اس اف

يك كاتتر خروجي جهت انتقال مايع مغز و نخاع به بخشي ديگر از بدن كه در آنجا جذب شود

پس از عمل جراحي، تمامي بخش هاي سيستم شنت به شكل كامل در زير پوست قرار دارند و هيچ بخشي از آن در معرض بيرون قرار نميگيرد.

بخش محدودي از افراد و بيماران را مي توان با يك روش درماني جايگزين با نام آندوسكوپي ونتيچرالوستومي سوم درمان كرد.

در اين پروسه درماني، يك نورواندوسكوپ (يك دوربين كوچك كه از تكنولوژي فيبر نوري براي به نمايش در آوردن بخش هاي مخصوص جراحي كه دسترسي به آن ها سخت است استفاده مي كند) به پزشك معالج كمك مي كند تا سطح حفره هاي مغزي را بررسي كند.

پس از اين كه دستگاه به ناحيه مورد نظر هدايت شد، يك ابزار كوچك بر كف حفره سوم مغز يك حفره ايجاد مي كند كه به كمك آن مايع مغز و نخاع مي تواند ناحيه انسداد را دور زده و به خوبي در ناحيه مورد نظر و سطح مغز در جريان باشد.

چه كسي كانديداي مناسبي براي سيستم شنت است؟

هيچ فاكتور خاصي را نمي توان به تنهايي براي پيش بيني ميزان موفقيت استفاده از سيستم شنت در بيماران مورد نظر قرار داد.

يافته هاي كه در ادامه ليست كرده ايم، به صورت عمومي مرتبط با خروجي بهتر براي قرار دادن سيستم  شنت در افراد هستند:

شروع اختلال در راه رفتن فرد به عنوان اولين و مهمترين علامت مشكل مغزي

وجود يك علت شناخته شده براي ان پي اچ مثل حادثه و يا خون ريزي

تصوير اسكن نشان دهد كه اندازه حفره درون مغز به شكل نامعقولي بزرگتر از سي اس اف موجود در ناحيه باشد.

حذف مايع نخاعي به كمك ايجاد سوراخ در ناحيه كمر و فقرات يا كاتتر در كمر بتواند تسكين موقت و سريع بر علائم باشد.

آي سي پي و يا فشار مايع مغز و نخاعي داراي محدوده غير نرمالي بوده و يا الگوي فشار آن غير نرمال باشد. يا حتي زياد شدن ميزان پايداري بالاي جريان مايع سي اس اف نيز مي تواند يك عامل ديگر در اين حوزه باشد.

آيا بعد از درمان بهبودي كامل ايجاد مي شود؟

احتمال ايجاد بهبود كامل وجود دارد اما اين موضوع هميشه اتفاق نمي افتد.

بسياري از افراد و خانواده هاي آن ها از نتايج جراحي مربوط به سيستم شنت در حوزه كاهش معلوليت يا استقلال بيمار راضي هستند چرا كه به نسبت قبل از عمل بهبود قابل توجهي در اين حوزه به وجود مي آيد.

همچنين درمان مربوطه مي تواند از بروز مشكلات و آسيب هاي بيشتر مغز و اعصاب جلوگيري به عمل آورد.

دكتر حسام عبدالحسين پور

متخصص جراحي مغز و اعصاب و ستون فقرات